نشریه زنگ
سال نهم شماره 33 (تابستان 1387)

بیان مساله: در بسیاری از تحقیقات دندانپزشکی، تعیین میزان تخریب یا ساخت استخوان در اثر پیشرفت بیماری یا موفقیت درمان، از اهداف اصلی به شمار می رود. از آنجا که چشم انسان قادر به تشخیص تغییرات اندک دانسیته رادیوگرافیک نیست، برای محاسبات کمی، از روش های دقیقتری چون دانسیتومتری دیجیتال مستقیم و غیر مستقیم یا دانسیتومتری اپتیک استفاده می شود.
مطالعه حاضر با هدف تعیین دقت دانسیتومتری با یک روش جدید دیجیتال یعنی Photoshop اصلاح شده انجام گردید.
در این مطالعه که از نوع بررسی تست ها بود، از 37 نمونه محلول اوروگرافین با سه غلظت 12.5، 25 و %37.5 با شرایط یکسان روی فیلم های شماره 2 دندانی تصویر رادیوگرافیک، تهیه و توسط اسکنر دیجیتایز شد. از هر تصویر منطقه ای به ابعاد 800×800 پیکسل جدا و با فرمت JPEG فشرده و ذخیره گردید. میانگین ارزش پیکسلی هر تصویر به صورت عددی بین صفر تا 255 با استفاده از الگوریتم نوشته شده در MATLAB 6.1 محاسبه گردید. همبستگی بین غلظت نمونه و مقادیر عددی محاسبه شده برای هر تصویر با آنالیز رگرسیون و معنی داری اختلاف اعداد محاسبه شده برای غلظتهای مختلف با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA) بررسی شد. برای آزمون اختلاف گروه ها به صورت دو به دو از Tukey HSD استفاده گردید؛ همچنین از آزمون آلفا کرونباخ برای بررسی تکرارپذیری روش در اندازه گیری های سه گانه استفاده شد.
آنالیز رگرسیون همخوانی بین غلظت و میانگین ارزش پیکسلی محاسبه شده را قوی (r=0.883) نشان داد؛ اختلاف میانگین ارزش پیکسل ها برای غلظتهای مختلف نیز معنی دار بود (P=0.0001)؛ همچنین ضریب تکرارپذیر مناسبی در مورد بررسی های مکرر یک نمونه (α=%99.96) و نمونه های مشابه (%99.68=α) حاصل گردید.
دانسیتومتری به روش Photoshop اصلاح شده، به علت دقت بالا، سهولت استفاده و عدم نیاز به دانسیتومتر می توانند جایگزین مناسبی برای روش دانسیتومتری معمولی یا اپتیک باشد.